شرکت کنندگان (آزمودنی ها)
در بخش شرکت کنندگان (آزمودنی ها) ، باید به سه سؤال پاسخ دهید:
- چه کسانی در پژوهش شرکت خواهند کرد؟
- تعداد شرکت کنندگان چقدر خواهد بود؟
- شرکت کنندگان چگونه انتخاب خواهند شد؟
[html_block id=”4551″]
اگر شرکت کنندگان (آزمودنی ها) بر اساس برخی ویژگیهای خاص گروه بندی میشوند و بهطور تصادفی در گروهها جایگزین نمیشوند بیان کنید چگونه آنها را گروهبندی خواهید کرد. مثلاً زمانی که از یک متغیر مانند سن، نوع بیماری یا عملکرد برای طبقهبندی آزمودنیها استفاده میشود و این طبقهبندی یک نوع متغیر وابسته به شمار میآید باید روش طبقهبندی را دقیقاً بیان کنید.
مطالعات مختلف ازنظر اینکه چقدر دربارة شرکتکنندگان توضیح میدهند باهم بسیار متفاوتاند. به یاد داشته باشید آزمودنیهای شما نمایندة جمعیت بزرگتری هستند که قصد دارید یافتههایتان را به آن تعمیم دهید.
آزمودنیها باید بهگونهای انتخاب و توصیف شوند که دیگران مطمئن شوند آزمودنیها واقعاً نمایندة جامعه هستند. مثلاً اگر آزمودنیها انسان هستند بهتر است اطلاعاتی دربارة ویژگیهای جمعیت شناختی مهم آنها داده شود، مثل جنسیت، سن (میانگین و دامنه)، نژاد یا قومیت، محل زندگی، جایگاه اجتماعی – اقتصادی، مکان دسترسی به آزمودنیها (کلاسهای دانشگاه یا کلینیکهای بهداشت روانی)، روش مشارکت در پژوهش (مثلاً داوطلبانه یا در ازای پرداخت پول). بسته به ماهیت پژوهش باید اطلاعات دیگری را نیز بیاورید، مثل میزان هوشبهر (میانگین و دامنة هوشی بر اساس آزمون هوشی استاندارد)، نمرات یک متغیر خاص (مثل افسردگی، اضطراب یا چاقی)، شدت ناتوانی، بیماری، جهتگیری جنسی. اگر یکی از ویژگیهای آزمودنیها همان متغیر وابسته باشد باید آن را بهطور کامل توصیف کنید و بنویسید چگونه تعیین خواهید کرد که شخص آن ویژگی را دارد. همچنین باید بیان کنید چرا برخی آزمودنیها را کنار گذاشتهاید و انتخاب نکردهاید. یعنی معیار خروج آزمودنیها چه بوده و چگونه آن را عملیاتی کردهاید؟
گاهی پژوهشگر تازه کار نمیداند آزمودنیهای پژوهش کیستند؟ هنگامی که گروههای مختلف در زمانهای مختلف در پژوهش شرکت میکنند وضعیت دشوار میشود. مثلاً یکی از دانشجویان، برای ساختن مقیاس هزینه کردن پول، از متخصصان کارتهای اعتباری خواست تا دربارة چگونگی خرج کردن پول توسط افراد قضاوت کنند. او از این قضاوتها استفاده کرد تا پاسخهای افراد را رتبهبندی کند. افراد از یک ابزار مدیریت پول استفاده میکردند تا بر اساس آن هنجارهای اولیه به دست آید. چون هدف اصلی پژوهش این بود که ابزاری روا و پایا برای تشخیص مشکلات خرج کردن پول به دست آید، افرادی که دادههای مربوط به روایی و پایایی ابزار را فراهم کرده بودند آزمودنی بهحساب آمدند. افرادی نیز که پاسخها را رتبهبندی کردند داور نامیده شدند. البته این دانشجو باید در بخش روش پژوهش ، ویژگیهای داوران را بهطور کامل بیان کند. بهطورکلی ، آزمودنی ها کسانی هستند که دادهها را برای آزمودن فرضیهها فراهم میکنند. کسانی که با ابزارها یا جمعآوری دادهها ارتباط دارند (مثل درجهبندی کنندگان یا مشاهده گران) جزء آزمودن یها به حساب نمی آیند.
[html_block id=”4551″]
روش نمونه گیری و چگونگی شرکت دادن آزمودنیها را بیان کنید. آیا در روزنامة محلی آگهی میدهید؟ به دیوار دانشگاه آگهی میچسبانید؟ از فهرست سازمان ثبت احوال استفاده میکنید؟ دقیقاً بیان کنید میخواهید چه کار کنید. نسخهای از آگهی شرکت در پژوهش را در پیوست بیاورید. در مورد آزمودنیهای حیوانی نیز همین قاعده برقرار است. تعداد، طبقه، نوع و در صورت امکان چندمین نسل بودن حیوان را بیان کنید. همچنین بهتر است توضیح دهید چگونه به حیوانات دسترسی پیدا کردهاید. در پایان، جنس، سن، وزن، و شرایط عمومی حیوانها را بنویسید. اطلاعات ضروری دربارة تاریخچه، مراقبت و نگهداری از حیوانات نیز باید مطرح شوند (انجمن روانشناسی آمریکا، 2010)
دقیقاً مشخص کنید چه تعداد آزمودنی برای شرکت در پژوهش ثبت نام کردهاند و چه تعداد واقعاً در پژوهش شرکت کردهاند. نماینده بودن (معرف بودن) آزمودنیها در روایی بیرونی پژوهش نقش اساسی دارد. بنابراین در نسخة نهایی پایاننامه یا رساله نه تنها باید به موارد فوق اشاره کنید بلکه باید بیان کنید که آزمودنیها به صورت داوطلبانه یا تصادفی انتخاب شدهاند. اگر آزمودنیها در طول پژوهش از ادامة همکاری خودداری کنند، باید درصد افت آزمودنی و نیز علت همکاری نکردن آنها را بیان کنید.
برای اینکه تصمیم بگیرید چه کسی را انتخاب کنید و چگونه انتخاب کنید، « نماینده بودن» قاعدة خوبی است. یعنی آزمودنیهایی که انتخاب میکنید باید نمایندة جامعه باشند. میخواهید نتایج پژوهش را به چه کسانی تعمیم دهید؟ پس باید طوری عمل کنید تا بتوانید آنها را انتخاب کنید. برای اینکه بفهمید در نمونهگیری چقدر موفق عمل کردهاید، بررسی کنید که آزمودنیها چقدر به جامعه شبیه هستند. همچنین میخواهید نتایج را به چه کسانی تعمیم ندهید؟ مثلاً پژوهشی که دربارة کودکان دبستانی انجام میشود به کاربرد نتایج برای کودکان بزرگتر توجه نمیکند. برای اینکه از زمان و سایر منابع بهطور مؤثر استفاده کنید روشهایی به کار ببرید تا افرادی را که برای پژوهش شما مناسب نیستند حذف کنید.
[html_block id=”4551″]
طرح پژوهش در معیارهای ورود و خروج آزمودنیها تأثیر میگذارد. بهطورکلی، جمعیتهای همگن نسبت به جمعیتهای ناهمگن واریانس کمتری دارند چون احتمال وجود آزمودنیهایی که ویژگیهای افراطی دارند در جمعیتهای ناهمگن بیشتر است. از یک طرف پراکندگی نمرات متغیر مستقل و وابسته معمولاً در طرحهای همبستگی که r و شکلهای مختلف آن (مثل رگرسیون چندگانه و تحلیل عاملی) استفاده میشوند ارزش بهحساب میآید چون محدود بودن دامنة متغیرها باعث محدود شدن مقادیر همبستگی میشود (آناستازی و اوربینا، 1997). از طرف دیگر، ممکن است در پژوهش شما گروههای مختلف را با استفاده از تحلیل واریانس یا روشهای دیگر مقایسه کنید. در این حالت، ویژگیهای نامربوط و متفاوت آزمودنیها، واریانس خطا را به وجود میآورند مگر این ویژگیها کنترل شوند. به همین دلیل، باید متغیر مستقل قویتری داشته باشید که تأثیرش از متغیر نامربوط (که محدود شده است) بیشتر باشد.در این وضعیت بهتر است جامعة آماری را محدود کنید. ویژگیهایی را که در تعمیم یافتههایتان اهمیت زیادی ندارند (مثل جایگاه اجتماعی – اقتصادی) اما با متغیرهای وابسته (مثل هوش) ارتباط دارند شناسایی کنید. سپس بر اساس این ویژگیها میتوان آزمودنیها را به زیرگروهها تقسیم کرد(مثلاً آزمودنیهایی که جایگاه اجتماعی – اقتصادی مشابهی دارند.)
به کمک طرحهای گروهی نیز میتوان پراکندگی ویژگیهای آزمودنیها را کنترل کرد. میتوانید یک یا چند ویژگی آزمودنیها را بهعنوان متغیر مستقل اضافه کنید و پراکندگی ویژگیهای آزمودنیها را کاهش دهید. مثلاً اگر موضوع پژوهش شما دربارة تأثیر یک برنامة آموزشی در نمرات آزمون خواندن کودکان پیشدبستانی است و نگران تأثیر جایگاه اجتماعی – اقتصادی در متغیر وابسته هستید میتوانید جایگاه اجتماعی – اقتصادی را بهعنوان متغیر مستقل اضافه کنید. البته، تعداد آزمودنیهای مورد نیاز برای پژوهش نیز اضافه میشود. یک راه آماری نیز برای حل مشکل وجود دارد: جایگاه اجتماعی – اقتصادی را اندازه بگیرید و ببینید آیا با متغیر وابستة شما همبستگی دارد. اگر همبستگی داشت میتوانید جایگاه اجتماعی – اقتصادی را در تحلیلهای بعدی بهعنوان متغیر کمکی در نظر بگیرید. تاکنون باید روشن شده باشد که جمعآوری اطلاعات دربارة آزمودنیها ضروری است تا بتوانید آزمودنیهایی را که نمیخواهید در پژوهش شرکت دهید حذف کنید و آنهایی را که در پژوهش شرکت میدهید به خوبی توصیف کنید. ویژگیهای مهم آزمودنیها را به خوبی توصیف کنید زیرا از این اطلاعات میتوان برای تبیین نتایج پژوهش استفاده کرد یا میتوان تأثیر ویژگیهای مداخلهگر را شناسایی کرد.کدام ویژگیهای آزمودنیها با متغیرهای وابسته ارتباط دارند؟ این ویژگیها احتمالاً متغیرهای مداخلهگر هستند. باید آنها را اندازهگیری و تحلیل کنید تا ببینید آیا در متغیرهای وابسته تأثیر داشتهاند یا خیر.
[html_block id=”4551″]
همچنین باید بنویسید چگونه میخواهید ویژگیهای آزمودنیها را بسنجید. اگر برای جمعآوری اطلاعات آزمودنیها یک فرم اطلاعات جمعیت شناختی و دو پرسشنامه دارید، باید به این فرم و پرسشنامهها اشاره کنید و اگر شامل قانون حق چاپ (کپی رایت) نیستند آنها را در پیوست پایاننامهها رساله بیاورید. همچنین باید ویژگیهای روانسنجی ابزارها را ذکر کنید. میتوانید ویژگیهای روانسنجی ابزارها را در قسمت آزمودنیها یا در قسمت ابزارها بیاورید.
دوباره به یک نکتة مهم اشاره میکنیم که هر دانشجویی ممکن است بپرسد:« باید چند آزمودنی انتخاب کنم؟» یک راه این است که به پیشینه نگاه کنید و ببینید تعداد معمول آزمودنیها چقدر است. این کار سادهای است اما متأسفانه،به جز برای طرحهای تک آزمودنی روش مناسبی نیست. بررسی معتبرترین مجلههای تخصصی نشان میدهد بیشتر پژوهشها از طرحهای گروهی با تعداد آزمودنیهای اندک استفاده میکنند تا توان آماری کافی را برای تشخیص همة تأثیرات و بهویژه نیرومندترین اثر داشته باشند ( روسی، 1990)
چه روشی برای تعیین تعداد آزمودنیها مناسب است؟ برای پاسخ دادن به این سؤال باید به دو نکته توجه کنید. اولین نکته مربوط به آزمونهای آماری است که میخواهید به کار ببرید. برخی تحلیلهای آماری برای برآورد حداقل تعداد آزمودنیها قواعد تجربی دارند تا یافتههای قابل اعتمادی بهدست دهند. اگر از رگرسیون چند گانه، تحلیل عاملی، تحلیل واریانس چند متغیری، تحلیل ممیز یا سایر آزمونهای آماری مشابه استفاده میکنید قواعد تجربی برای برآورد حداقل آزمودنیهای مورد نیاز وجود دارد: تعداد نمراتی را که متغیرهای وابسته به دست میدهند بشمارید. این نمرات را در چند زیرمجموعه دستهبندی کنید. هر زیر مجموعه باید شامل نامهای نمراتی باشد که در یک تحلیل خاص مورد نیاز هستند. مثلاً ممکن است بخواهید از تحلیل واریانس چند متغیری استفاده کنید که شامل سه متغیر وابستة متفاوت است که پرخاشگری را میسنجند. این اولین زیرمجموعة شماست. زیرمجموعة دوم شامل پنج متغیر جمعیت شناختی است که در دومین تحلیل واریانس چند متغیری به کار میروند و غیره. تعداد متغیرهای وابسته در هر زیرمجموعه را بشمارید. زیرمجموعهای که بیشترین نمرات را دارد انتخاب کنید. ( در این مثال، زیرمجموعهای که 5 نمره دارد انتخاب میشود.) سپس این عدد (عدد5) را با هماهنگی استاد راهنما در عددی بین 7 و 20 ضرب کنید تا حداقل آزمودنیهای مورد نیاز به دست آید. آمار دانان محافظهکار معتقدند تعداد آزمودنیها در هر متغیر باید بیش از 20 آزمودنی باشد، درحالیکه برخی دیگر معتقدند حتی 7 آزمودنی در هر متغیر نیز کفایت میکند. متخصصان آمار گاهی به قواعد تجربی برای برآورد تعداد آزمودنیها انتقاد میکنند و این قواعد را پیشپا افتاده میدانند. ( مثلاً مک کالوم، ویدامون، ژانگ و هونگ، 1999) دومین روش برای تعیین تعداد آزمودنیها که روش بهتری نیز محسوب میشود این است که به توان آزمونهای آماریتان توجه کنید . توان آزمونهای آماری بر اساس قواعد تجربی به دست نمیآید، بلکه مفهومی است که به معنی احتمال تشخیص تأثیرات متغیر مستقل توسط آزمون آماری است. توان آزمون تابع سه چیز است: الف) حجم نمونه ب) مقدار تأثیرات متغیر یا متغیرهای مستقل ( یعنی متغیر مستقل چقدر میتواند در متغیر وابسته تغییر ایجاد کند.) ج) سطح آلفایی که انتخاب میکنید. تحلیلهای توان آزمون به شما کمک میکنند تا بفهمید چه تعداد آزمودنی نیاز دارید تا بتوانید تأثیرات کوچک، متوسط یا بزرگ را کشف کنید. با ثابت بودن تعداد آزمودنیها و سطح آلفا (معمولاً 5/. P) هرچه تأثیر مورد انتظار متغیر مستقل بیشتر باشد، برای کشف تأثیر متغیر مستقل به توان کمتری (آزمودنی های کمتری) نیاز است.
[html_block id=”4551″]
برای محاسبه تحلیلهای توان آماری در طرحهای گروهی، ابتدا باید کوچکترین تأثیر مورد نظرتان را مشخص کنید. آنگاه متوجه میشوید برای کشف تأثیرات کوچک به هزاران آزمودنی نیاز است.(کوهن، 1992) روش مناسب برای بررسی موضوع این است که بپرسید:« حداقل تأثیر معنیدار در این زمینه چقدر است؟» در زمینة بالینی اغلب، تأثیر باید متوسط باشد و تأثیرات کوچکتر از متوسط معمولاً کاربرد عملی ندارند. البته معنیدار بودن تأثیر، به زمینة مورد نظر بستگی دارد. در زمینههایی که دقیقاً میدانیم چه عواملی در متغیر وابسته تأثیر میگذارند (مانند برخی جنبههای پزشکی) کشف یک تأثیر کوچک نیز ممکن است مهم باشد.
برای انجام تحلیلهای توان آزمون، باید اطلاعات مختلفی داشته باشید. ابتدا باید سطح توان دلخواه را مشخص کنید که 80/0 منطقی است. دوم اینکه باید بدانید از چه تحلیلهایی میخواهید استفاده کنید ( تحلیل واریانس، رگرسیون، همبستگی و غیره) همچنین باید دقیقاً بدانید کدام بخش از تحلیلها را باید جستوجو کنید تا بفهمید آیا دادهها پیشبینی شما را تأیید میکنند. مثلاً کافی نیست بدانید از تحلیل واریانس 2×2 استفاده خواهید کرد، بلکه باید بدانید آیا فرضیههایتان تأثیرات اصلی یا تعاملها را نیز پیشبینی میکنند. در مورد رگرسیون نیز باید مشخص کنید آیا پیشبینی میکنید همة متغیرها با هم به یک نتیجة خاص منجر شوند (یعنی کلی معنیدار خواهد شد) یا اینکه هر یک از متغیرها بهطور جداگانه معنیدار میشوند (یعنی بتا معنیدار خواهد شد.) در مورد توان آزمون باید بر اساس ویژگیهای آزمون آماری قضاوت کنید تا بفهمید آیا یافتههایتان معنیدار هستند.
[html_block id=”4551″]
سوم این که محاسبة توان آزمون مستلزم برآورد اعداد واقعی است که میخواهیم آنها را گردآوری کنیم. مثلاً اگر از آزمونهای پارامتریک استفاده میکنید، باید میانگینها، انحراف استانداردها و ds (یعنی مقدار اندازة اثر) را بیان کنید. اگر از آزمونهای همبستگی استفاده میکنید، ممکن است نیاز باشد مقادیر همبستگیهای پیشبینی شده را بیان کنید. ممکن است بپرسید چگونه میتوانم قبل از انجام پژوهش این ارقام را حدس بزنم؟ البته نمیتوانید دقیقاً ارقام را حدس بزنید اما میتوانید بر اساس یافتههای منتشر شده که متغیر مستقل مشابه داشتهاند و متغیرهای وابستة آنها نیز با متغیر وابستة شما مرتبطاند مقادیر را برآورد کنید. سپس میتوانید مقادیر پیشبینی شده را در فرمولهایی قرار دهید و تعداد آزمودنیهای مورد نیازتان را محاسبه کنید. کوهن (1988) و کِپِل و ویکنز (2004) روشهای محاسبة توان آزمون را توضیح دادهاند. توماس و کِربِس (1997) تعدادی از نرمافزارهای آماری را بررسی کردهاند که توان آزمون را محاسبه میکنند. یک سایت اینترنتی نیز هست که برای انجام تحلیلهای سادة توان آزمون میتوان به آن مراجعه کرد:
http://Calculators.Stat.ucla.edu.powercalc/ نرمافزارهای رایگانی که در این سایت وجود دارند میتوانند به شما کمک کنند با وارد کردن برخی اطلاعات خواسته شده، فوراً توان آزمون را محاسبه کنید. با وجود این، پیشاپیش یادآوری میکنیم نامهای برخی تحلیلهای این سایت با اصطلاحات رایج در روانشناسی متفاوتاند.
علاوه بر این، کوهن (1992) جداول تحلیل توان آزمون را تهیه کرده است که میتوانید از آن برای برآورد تعداد آزمودنیهای مورد نیاز استفاده کنید تا اندازههای اثر کوچک، متوسط و بزرگ را در سطح آلفا کوچکتر از 1/0، 5/0، 10/0 کشف کنید. این جداول شامل آزمونهای T، همبستگیها، آزمونهای نسبت، مجذور کای، تحلیل واریانس و رگرسیون چندگانه است. منبع سادة دیگری که میتوانید استفاده کنید کتاب « تحلیل توان آماری» نوشتة مورفی و مایورز است. این نویسندگان روشی ایجاد کردهاند که میتوان بر اساس برآورد مقادیر d یا درصد واریانسی که میتوانید تبیین کنید حجم نمونه را برآورد نمایید. این کار بسیار ساده است زیرا لیپزی و ویلسون (2000) فرمولهایی برای محاسبة d قواعد پذیرفته شدهای وجود دارند: 20/0 کوچک، 50/0 متوسط و 80/0 بزرگ بهحساب میآید (لیپزی و ویلسون، 2000؛ مورفی و مایورز، 2004) هیچکدام از این منابع دربارة آزمونهای آماری پیچیده یا کمکاربرد توضیح نمیدهند (مثل مدلسازی خطی سلسله مراتبی) برای کسب اطلاعات در این زمینه ها به منابع دیگر یا متخصصان مربوطه مراجعه کنید.
شما می توانید برای دریافت مشاوره انجام پایان نامه ، مقاله و غیره از کارشناسان مجموعه در فرم زیر سفارش ثبت کنید تا همکاران ما در اولین فرصت با شما تماس بگیرند :
